dạy học phát triển năng lực môn vật lý thcs

Một số biện pháp đổi mới phương pháp dạy học 1.Cải tiến các phương pháp dạy học truyền thống Đổi mới phương pháp dạy học không có nghĩa là loại bỏ các phương pháp dạy học truyền thống như thuyết trình, đàm thoại, luyện tập mà cần bắt đầu bằng việc cải tiến để nâng cao hiệu quả và hạn chế nhược điểm của chúng. Phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh Ngày đăng: 28/05/2019 - 14:30 ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC, HÌNH THỨC DẠY HỌC Ở TRƯỜNG THCS Nhân loại đang chứng kiến một thời kỳ có nhiều biến động trên các lĩnh vực của đời sống xã hội, trong từng nước cũng như trên phạm vi toàn thế Phương pháp hình thành và phát triển năng lực đặc thù. Môn Lịch sử và Địa lí cấp tiểu học chú trọng tổ chức các hoạt động dạy học để giúp học sinh tự tìm hiểu, tự khám phá; chú trọng rèn luyện cho học sinh biết cách sử dụng sách giáo khoa và các tài liệu học tập, biết cách suy luận để tìm tòi Trong nội dung sáng kiến của mình : "Phát triển năng lực vận dụng hóa học vào cuộc sống trong môn hóa học" tôi đã đề cập đến một số vấn đề xung quanh cuộc sống và có ý nghĩa thực tiễn, thậm chí có thể gặp, tiếp xúc hàng ngày. Tuy nhiên, trong nội dung trình bày thông qua học tập bồi dưỡng thường xuyên (bdtx) nhằm cập nhật kiến thức về chính trị, kinh tế - xã hội, bồi dưỡng phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp, phát triển năng lực dạy học, năng lực giáo dục và những năng lực khác theo yêu cầu của chuẩn nghề nghiệp giáo viên, yêu cầu nhiệm vụ năm học, bậc học, yêu cầu phát triển giáo dục của huyện, … Mann Mit Grill Sucht Frau Mit Kohle Buch. Chương trình GDPT mớiCấu trúc môn Khoa học Tự nhiên của cấp THCS hệ thống các chương trình học phân môn KHTN lớp 6, 7, 8, 9 chương trình GDPT mới áp dụng cho sách mới. Mời các thầy cô cùng tìm Cấu trúc môn Khoa học Tự nhiên của cấp THCSNội dungLớp6789Mở đầu5%4%2%2%Chất và sự biến đổi của chất Hóa học15%20%29%31%Vật sống Sinh học38%38%29%25%Năng lượng và sự biến đổi Vật lý25%28%28528%Trái đất và bầu trời Vật lý và Sinh học7%02%4%Đánh giá định kỳ10%10%10%10%Với các mạch kiến thức nêu trên, chương trình môn Khoa học Tự nhiên của lớp 6, 7, 8, 9 đều có 3 phần tương ứng với kiến thức thuộc lĩnh vực Vật lí, Sinh học, Hoá học được sắp xếp theo trình tự thời gian như sauLớp 6 Hoá học 20% - Vật lí 32% - Sinh học 38%Lớp 7 Hoá học 24% - Vật lí 28% - Sinh học 38%Lớp 8 Hoá học 31% - Vật lí 28% - Sinh học 31%Lớp 9 Hoá học 31% - Vật lí 30% - Sinh học 29%Tổng số tiết của 3 môn Vật lí, Hoá học, Sinh học trong chương trình hiện hành là 595 tiết; tổng số tiết của môn Khoa học Tự nhiên là 560 tiết, giảm 35 tiết so với Chương trình hiện Khoa học tự nhiên chương trình GDPTKhi thực hiện môn KHTN, GV không phải xây dựng các chủ đề tích hợp mà thực hiện 4 chủ đề của môn dục khoa học tự nhiên có chức năng gì trong CT GDPT?Bên cạnh vai trò góp phần hình thành, phát triển các phẩm chất chủ yếu và năng lực chung cho học sinh, giáo dục khoa học tự nhiên có sứ mệnh hình thành và phát triển thế giới quan khoa học ở học sinh; đóng vai trò chủ đạo trong việc giáo dục học sinh tinh thần khách quan, tình yêu thiên nhiên, tôn trọng các quy luật của thiên nhiên để từ đó biết ứng xử với thiên nhiên phù hợp với yêu cầu phát triển bền vững xã hội và môi giai đoạn giáo dục cơ bản, giáo dục khoa học tự nhiên được thực hiện như thế nào?+ Ở cấp Tiểu học, giáo dục khoa học tự nhiên tiếp cận một cách đơn giản một số sự vật, hiện tượng phổ biến trong cuộc sống hằng ngày, giúp học sinh có các nhận thức bước đầu về thế giới tự nhiên.+ Ở cấp Trung học cơ sở, giáo dục khoa học tự nhiên được thực hiện chủ yếu thông qua môn Khoa học tự nhiên với việc tích hợp các kiến thức, kỹ năng về vật lý, hoá học và sinh học. Các kiến thức, kỹ năng này được tổ chức theo các mạch nội dung chất và sự biến đổi chất, vật sống, năng lượng và sự biến đổi, Trái Đất và bầu trời, thể hiện các nguyên lý, quy luật chung của thế giới tự nhiên tính cấu trúc, sự đa dạng, sự tương tác, tính hệ thống, quy luật vận động và biến đổi, đồng thời từng bước phản ánh vai trò của khoa học tự nhiên đối với sự phát triển xã hội và sự vận dụng kiến thức, kỹ năng về khoa học tự nhiên trong sử dụng và khai thác tài nguyên thiên nhiên một cách bền vững. Các nội dung này được sắp xếp chủ yếu theo logic tuyến tính, kết hợp một số nội dung đồng tâm nhằm hình thành nhận thức về thế giới tự nhiên và khoa học tự nhiên, giúp học sinh bước đầu vận dụng được kiến thức, kỹ năng đã học về khoa học tự nhiên trong đời vậy KHÔNG CÓ PHÂN MÔN Vật lý, Hóa học, Sinh học trong môn Yêu cầu cần đạt môn KHTN cấp THCSMôn KHTN hình thành và phát triển cho HS năng lực tìm hiểu tự nhiên, bao gồm Nhận thức kiến thức khoa học tự nhiênTrình bày, giải thích và vận dụng được những kiến thức phổ thông cốt lõi về thành phần cấu trúc, sự đa dạng, tính hệ thống, quy luật vận động, tương tác và biến đổi của thế giới tự nhiên; với các chủ đề khoa học chất và sự biến đổi của chất, vật sống, năng lượng và sự biến đổi vật lí, Trái Đất và bầu trời; vai trò và cách ứng xử phù hợp của con người với môi trường tự Tìm tòi và khám phá thế giới tự nhiênBước đầu thực hiện được một số kỹ năng cơ bản trong tìm tòi, khám phá một số sự vật, hiện tượng trong thế giới tự nhiên và trong đời sống quan sát, thu thập thông tin; dự đoán, phân tích, xử lí số liệu; dự đoán kết quả nghiên cứu; suy luận, trình Vận dụng kiến thức vào thực tiễnBước đầu vận dụng kiến thức khoa học vào một số tình huống đơn giản, mô tả, dự đoán, giải thích được các hiện tượng khoa học đơn giản. Ứng xử thích hợp trong một số tình huống có liên quan đến vấn đề sức khoẻ của bản thân, gia đình và cộng đồng. Trình bày được ý kiến cá nhân nhằm vận dụng kiến thức đã học vào bảo vệ môi trường, bảo tồn thiên nhiên và phát triển bền khảo tài liệu SGK lớp 6 mớiMẫu Bài thu hoạch tập huấn thay sách giáo khoa lớp 6Mẫu soạn giáo án Toán lớp 6 Chân trời sáng tạoDanh mục SGK lớp 6 mới năm 2021 - 2022 Bộ sách Dạy học phát triển năng lực được biên soạn nhằm giới thiệu một số vấn đề lí thuyết về năng lực, phát triển năng lực, tiếp cận năng lực, phương pháp tổ chức dạy học phát triển năng lực, kiểm tra đánh giá trong giáo dục nói chung và giáo dục phổ thông nói riêng. Bộ sách dành thời lượng lớn giới thiệu quy trình tổ chức dạy học một số chủ đề trong từng môn học với mục đích minh hoạ, cụ thể hoá việc vận dụng tiếp cận phát triển năng lực học sinh trong lựa chọn, triển khai phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh. Với mục đích trên, mỗi cuốn trong bộ sách được trình bày theo các phần với logic sau Phần 1. Một số vấn đề dạy học phát triển năng lực, trong đó giúp ngườisử dụng sách trả lời được các câu hỏi 1 Dạy học phát triển năng lực là gì?;2 Phát triển năng lực môn học có những đặc điểm và yêu cầu gì? Câu hỏi 1 nhằm giải đáp những khía cạnh khái quát nhất về lí luận dạy học phát triển năng lực, chung cho cả bộ sách bao gồm các cuốn sách theo môn học hiện hành ở các cấp. Câu hỏi 2 vận dụng cơ sở lí luận chung đó để phân tích một số đặc điểm và yêu cầu phát triển năng lực trong dạy học mỗi môn học cụ thể. Phần 2. Phương pháp dạy học phát triển năng lực môn học. Phần này giúp người sử dụng sách tìm hiểu và trả lời được hai vấn đề chính sau 1 Đặc điểm, bản chất các phương pháp dạy học môn học, dạy học phát triển năng lực học sinh. Trong đó, giới thiệu chi tiết cấu trúc, các mức độ phát triển các năng lực cốt lõi; trình bày một số cách học, phương pháp dạy học môn học; 2 Hướng dẫn dạy học phát triển năng lực học sinh một số chủ đề trong môn học cụ thể. Trong đó, trình bày chi tiết kế hoạch bài học được thiết kế theo logic phát triển năng lực học sinh Xác định, mô tả mục tiêu, chuẩn đầu ra bằng các động từ hành động thể hiện hoạt động của học sinh bộc lộ quá trình nhận thức, mức độ đạt được nội dung, năng lực, thái độ; Xác định, lựa chọn phương pháp dạy học thể hiện quy trình tổ chức hoạt động học nhằm đạt mục tiêu đã xác định; Nội dung tham chiếu, hình thức, công cụ kiểm tra, đánh giá kết quả học tập phản ánh năng lực học sinh theo yêu cầu cần đạt. Logic trên là nhất quán xuyên suốt các chủ đề trong từng môn học. Các chủ đề được lựa chọn để chứng minh rằng bất kì chủ đề nào cũng có thể tổ chức dạy học phát triển năng lực theo quy trình logic trên. Điểm chung thể hiện trong tổ chức dạy học các chủ đề là dạy tích hợp bằng các tình huống vận dụng kiến thức giải quyết vấn đề thực tiễn và lí thuyết. Dạy học dự án, dạy học nêu và giải quyết vấn đề là các phương pháp dạy học thuận lợi để tổ chức dạy học tích hợp phát triển năng lực học sinh, vì khi sử dụng các phương pháp này sẽ rèn luyện được nhiều năng lực và kĩ năng cơ bản. Phần 3. Kiểm tra, đánh giá năng lực, phần này trình bày những vấn đề chung về kiểm tra, đánh giá năng lực trong từng môn học và một số đề minh hoạ kiểm tra, đánh giá năng lực. Trong phần Hướng dẫn dạy học một số chủ đề của từng môn học theo hướng phát triển năng lực học sinh, nội dung các chủ đề dựa vào chương trình và sách giáo khoa các môn học hiện hành nhưng phương pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá và logic thiết kế, thực hiện bài học thể hiện cụ thể và tường minh hơn tiếp cận phát triển năng lực học sinh. Như vậy, bộ sách được biên soạn với mục đích chuẩn bị cho thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới theo tinh thần Nghị quyết Quốc hội số 88/2014/QH13. Xin trân trọng giới thiệu với độc giả, các thầy cô giáo, các nhà quản lí giáo dục bộ sách Dạy học phát triển năng lực do Nhà xuất bản Đại học Sư phạm phát hành với kì vọng bộ sách phục vụ không chỉ cho đổi mới phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng dạy học các môn học hiện hành, mà còn là tài liệu góp phần trực tiếp chuẩn bị triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới sẽ được bắt đầu từ lớp một năm học 2019 – sản phẩm trên Tiki đã bao gồm thuế theo luật hiện hành. Bên cạnh đó, tuỳ vào loại sản phẩm, hình thức và địa chỉ giao hàng mà có thể phát sinh thêm chi phí khác như phí vận chuyển, phụ phí hàng cồng kềnh, thuế nhập khẩu đối với đơn hàng giao từ nước ngoài có giá trị trên 1 triệu đồng..... Phát triển năng lực tư duy, sáng tạo của học sinh trong dạy học vật lý THCS- 1 - MỤC LỤCPHẦN THỨ NHẤTI. ĐẶT VẤN ĐỀII. MỤC ĐÍCHIII. ĐỐI TƯỢNG PHẠM VI VÀ THỜI GIAN NGHIÊN CỨUIV. Ý NGHĨA ĐỀ NHIỆM VỤ NGHIÊN THỨ HAINỘI DUNGI. CƠ SỞ KHOA HỌC, LÍ LUẬN MÀ ĐỀ TÀI VẬN DỤNGII. TÌNH TRẠNG THỰC TẾ TRƯỚC KHI THỰC HIỆN ĐỀ MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY VẬT LÝ KẾT QUẢ THỰC HIỆNPHẦN THỨ BA KẾT LUẬNI. KHÁI QUÁT KẾT QUẢ CHÍNHII. PHƯƠNG triển năng lực tư duy, sáng tạo của học sinh trong dạy học vật lý THCSPHẦN THỨ NHẤTI. Đặt vấn đềNhư chúng ta đã biết sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước mở cửa để hội nhập cộng đồng thế giới trong nền kinh tế cạnh tranh quyết liệt, đòi hỏi công tác giáo dục ở nước ta phải có những đổi mới sâu sắc và toàn diện nhằm đào tạo thế hệ trẻ trở thành những người vừa tiếp thu những tinh hoa văn hóa của nhân loại, vừa giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc, vừa có khả năng tư duy sáng tạo, có tình cảm và thái độ của con người mới xã hội chủ trường trung học những sự đổi mới đó thực hiện chủ yếu thông qua việc dạy học các môn, trong đó có vật lý học. Bộ môn Vật lý là một bộ môn rất quan trọng ở trong trường THCS. Vật lí trang bị và bước đầu hoàn chỉnh những kiến thức khoa học kiến thức thực tiễn. Học sinh được rèn luyện về phẩm chất đạo đức được bồi dưỡng về thế giới quan duy vật biện chứng, chống mê tín dị đoan, tư duy khoa học, mở rộng tầm nhìn hiểu biết khoa quá trình học tập bộ môn Vật lí với học sinh vùng cao dân tộc thiểu số cụ thể là học sinh ở trường THCS Ba Xa- Ba Tơ- Quảng Ngãi phần lớn các em còn gặp khó khăn. Nhiều học sinh chưa biết gọi tên một hiện tượng hay mô tả phân tích, giải thích một hiện tượng Vật lí. Lý do cơ bản là phần lớn học sinh chủ yếu là người dân tộc thiểu số, việc nói tiếng phổ thông còn hạn chế, chưa có được kỹ năng giao tiếp, tư duy hạn hẹp, việc vận dụng khoa học còn yếu…Từ những hạn chế trên của học sinh, tôi nghĩ trong quá trình dạy học phải làm như thế nào để học sinh có thế ham học môn vật lý và dần dần dẫn đến học tốt được bộ môn Vật lí, từ đó nhằm phát triển được năng lực tư duy sáng tạo của các em. Vậy phải làm gì ? Làm như thế nào để học sinh nắm được và phát triển được năng lực tư duy sáng tạo khoa học của học sinh vùng cao, khi dạy Vật lý THCS. Đó chính là lí do tôi viết sáng kiến kinh nghiệm về “Phát triển năng lực tư duy sáng tạo của học sinh trong dạy học Vật lí ”.- 2 - Phát triển năng lực tư duy, sáng tạo của học sinh trong dạy học vật lý THCSII. Mục đíchTìm phương pháp dạy học phù hợp với học sinh dân tộc thiểu số để thúc đẩy các em học tốt được bộ môn, nhằm phát triển năng lực tư duy, sáng tạo của học sinh qua dạy học Vật lí. III. Đối tượng, phạm vi và thời gian nghiên cứu* Đối tượng Học sinh dân tộc thiểu số đang học bậc THCS.* Phạm vi nghiên cứu Học sinh dân tộc thiểu số trường THCS Ba Xa.* Thời gian nghiên cứu Năm học 2010-2011IV. Ý nghĩa đề tài Trong quá trình dạy học, phương pháp dạy của giáo viên để học sinh có được cách học tốt là vấn đề mà tất cả những người giáo viên đều quan tâm. Nếu có được phương pháp phù hợp với đặc trưng bộ môn thì chất lượng dạy của thầy và học của trò được nâng lên rõ rệt. Môn vật lý có nhiệm vụ thực hiện mục tiêu chung của giáo dục THCS, giúp học sinh đạt được những kiến thưc cơ bản trong các lĩnh vực Cơ học, Nhiệt học, Điện học, Âm học, Quang Vật lí là một bộ môn khoa học thực nghiệm, nghiên cứu các hiện tượng sự vật trong tự nhiên, tìm ra quy luật của chúng, có nhiều ứng dụng trong cuộc sống. Nhưng với học sinh vùng cao, dân tộc thiểu số lại là hết sức khó khăn. Với mặt bằng kiến thức thấp, kỹ năng giao tiếp còn hạn chế, ít được tiếp xúc với thông tin kiến thức khoa học thì việc dạy học Vật lý còn nhiều nan giải. Nội dung bài viết này tôi muốn trao đổi kinh nghiệm bản thân đã có được trong quá trình dạy học bộ môn Vật lí trường THCS Ba Xa- Ba Tơ với đồng nghiệp giảng dạy môn vật lý ở các vùng sâu, vùng xa mà đa số học sinh là dân tộc thiểu số. V. Nhiệm vụ nghiên cứu - Cơ sở lí luận chọn đề 3 - Phát triển năng lực tư duy, sáng tạo của học sinh trong dạy học vật lý THCS- Nghiên cứu về các phương pháp dạy học vật lý THCS cho học sinh vùng sâu, vùng xa, dân tộc thiểu Cơ sở thực tế về việc áp dụng phương pháp dạy học vật lý ở trường THCS Ba Kết quả trong quá trình thực Rút ra một số kinh nghiệm về cách thức giảng dạy truyền đạt kiến thức cho học sinh và hướng đi Phương pháp nghiên cứu- Phương pháp nghiên cứu đọc sách, tài liệu, các sách bài tập, sách tham khảo. - Một số tài liệu liên quan đến phương pháp giảng dạy môn vật lý Phương pháp đúc rút kinh nghiệm trong quá trình Phương pháp thống kê, tổng hợp, so Phương pháp điều tra sư 4 - Phát triển năng lực tư duy, sáng tạo của học sinh trong dạy học vật lý THCSPHẦN THỨ HAI NỘI DUNGI. Cơ sở khoa học, lí luận mà đề tài vận dụngĐể học sinh học tốt bộ môn mình phụ trách người thầy phải xác định được phương pháp dạy của mình sao cho phù hợp với đặc trưng bộ môn. Cụ thể ở đây là bộ môn Vật quá trình giảng dạy Vật lí có rất nhiều phương pháp để áp dụng, tuy nhiên tôi thường sử dụng phương pháp dạy học “Đặt vấn đề và giải quyết vấn đề”. Bởi phương pháp này giúp cho học sinh tư duy một cách khoa học, biện chứng và sáng tạo, rèn luyện phương pháp nhận thức, khả năng tự học biết được mỗi hiện tượng xảy ra đều có nguyên nhân của nó. Từ đó học sinh hiểu rõ, nhớ lâu, có khả năng biến kiến thức thành niềm tin. Dạy học “đặt và giải quyết vấn đề” gây ở học sinh trí tò mò tâm trạng không thoả mãn với vốn kiến thức cũ, nhu cầu và hứng thú tìm hiểu kiến thức mới, đòi hỏi học sinh phải tư duy sáng tạo tìm ra những tri thức để lý giải, dự đoán, suy luận, khái quát những kiến thức để giải thích một sự vật hay hiện tượng nào đó trong cuộc sống. Vì vậy trong quá trình dạy học vị trí và vai trò của học sinh được nâng cao, học sinh trở thành chủ thể của quá trình học tập. Giáo viên là người tổ chức, hướng dẫn học sinh đi đúng hướng. Từ đó đòi hỏi, bắt buộc học sinh phải tự tư duy, sáng tạo tìm Tình trạng thực tế trước khi thực hiện đề tàiĐa số phần lớn học sinh là người dân tộc thiểu số nên việc tiếp thu kiến thức còn rất hạn chế, chưa có một phương pháp, tư duy, sáng tạo nào để học tập. Đặc biệt là học sinh rất ngần ngại đối với môn vật lý vì cho rằng đây là môn học khó hơn so với các môn tự nhiên còn lại. Nguyên nhân chủ yếu là do các em chưa có một phương pháp thực sự để học, để giải các bài tập đòi hỏi tư duy. Chẳng hạn như trong chương trình Vật lý 9, có rất nhiều bài tập về phần điện thì các em cần phải phân tích được mạch điện. Việc tóm tắt, phân tích bài toán để tìm hướng đi đúng cho bài giải đòi hỏi ở học sinh rất nhiều, rất cao và phải có nhiều kinh nghiệm, có phương pháp học tập tư duy logic. - 5 - Phát triển năng lực tư duy, sáng tạo của học sinh trong dạy học vật lý THCSDo đó từ đầu năm tôi đã hướng và phát triển dần cho học sinh những kĩ năng cần thiết này, giúp các em có một kỹ năng nhất định trong bộ môn vật lý THCS, nghĩa là làm sao cho các em phải có một sư tư duy, một sự sáng tạo khi học vật Một số phương pháp giảng dạy vật lý THCSCó rất nhiều phương pháp để áp dụng vào một tiết dạy học vật lý như Phương pháp thuyết trình, giảng giải, vấn đáp…theo tôi dạy học theo phương pháp đặt vấn đề và giải quyết vấn đề là cách đòi hỏi học sinh phải sự tư duy, sáng học và giải quyết vấn đề gồm các bước- Đặt vấn đề tổ chức xây dựng tình huống có vấn đề .- Giải quyết vấn Vận dụng và củng cố kiến thức 1 Đặt vấn đềĐặt vấn đề là trong quá trình giảng dạy, phải trình bày tài liệu sao cho các vấn đề học tập nảy sinh từ sự tất yếu hay từ sự xâm nhập ngày càng sâu hơn của hiện tượng được nghiên cứu và quy luật của chúng, hay giải quyết một nhiệm vụ thực tiễn nào đó mà học sinh có thể hiểu được. Bản thân cái mới trong kiến thức sắp học là điều kiện cần nhưng chưa đủ để gây sự quan tâm của học sinh với tài liệu học tập. Cơ sở của việc đặt vấn đề là kiến thức mới và “mối quan hệ bất thường” giữa kiến thức cũ và kiến thức mới mâu thuẫn nhận thức. Kết thúc phải bằng câu hỏi nêu vấn đề. * Ví dụ 1 Khi dạy bài “ Trọng lực. Đơn vị lực” Tôi có thể đặt vấn đề như sauTay thầy đang cầm viên phấn, khi buông tay ra thì viên phấn bay lên hay rơi xuống?Vì sao mà viên phấn không bay lên mà lại rơi xuống?*Ví dụ 2 Khi dạy bài “Công cơ học” tôi đã đặt vấn đề như sau - 6 - Phát triển năng lực tư duy, sáng tạo của học sinh trong dạy học vật lý THCS“Công” là một danh từ thường được dùng đời sống hằng ngày. Khi làm một bài tập hay kéo một cái xe, nói chung khi làm bất cứ một việc gì ta đều nói “phải tốn công”. Khái niệm công đó khác với khái niệm “công” trong cơ học trong cơ học không có nghĩa hẹp hơn. Khái niệm “công” trong cơ học khác với khái niệm công trong đời sống như thể nào ? Bài học ngày hôm nay sẽ giải đáp câu hỏi đó.*Ví dụ 3 Khi dạy mục “Tính dẫn nhiệt của các chất” trong bài “Dẫn nhiệt”.Tôi đặt vấn đề như sau Từ thí nghiệm ở mục 1 biết sắt dẫn nhiệt nhưng chất nào dẫn nhiệt tốt hơn. Tại sao mũi dùi lại được làm bằng sắt, cán được làm bằng gỗ ? Mục 2 sẽ trả lời câu hỏi 2 Giải quyết vấn đề, phát hiện kiến thức viên hướng dẫn học sinh chủ động giải quyết vấn đề và phát hiện kiến thức theo con đường quy nạp bằng cách Hướng dẫn học sinh các hiện tượng Vật lí tiến hành các thí nghiệm Vật lí. Dựa trên cơ sở đó hướng dẫn học sinh phân tích, tổng hợp, so sánh các hiện tượng quan sát được để phát hiện kiến thức. Với những bài học có thí nghiệm đơn giản, dụng cụ làm thí nghiệm dễ kiếm. Tôi tổ chức thí nghiệm đồng loạt do học sinh tiến hành. Trở lại hai ví dụ trên, để minh hoạ hướng dẫn học sinh cách giải quyết vấn đề *Ví dụ 1 Bài “Công cơ học”- Giáo viên giới thiệu với học sinh cả lớp một số thí dụ thực hiện công cơ học bằng tranh minh hoạ 1 Người thợ xây kéo thùng vữa lên cao để xây nhà. 2 Một người đẩy một chiếc xe chở hàng. 3 Con bò kéo đưa thùng vữa lên cao người thợ xây phải làm gì ?Trả lời Để đưa thùng vữa lên cao người thợ xây phải tác dụng vào thùng vữa - 7 - Phát triển năng lực tư duy, sáng tạo của học sinh trong dạy học vật lý THCSmột lực kéo qua dây.HỏiĐể đưa xe hàng tới chỗ cần thiết người thợ phải làm gi ? Trả lờiTác dụng vào xe một lực bò phải làm gì để có thể kéo xe ?Trả lờiCon bò phải tác dụng lực kéo vào khi phân tích xong yêu cầu học sinh điền vào dấu trong bảngTT Ví dụ Hiện tượng Nguyên nhân1. Thợ xây kéo thùng vữa Thùng vữa bị đưa lên caoNgười thợ xây tác dụng lực kéo2. Người thợ đẩy xe hàng 3. Con bò kéo xe Hỏi Từ bảng hãy cho biết trong các thí dụ thực hiện công cơ học trên có đặc điểm gì giống nhau. Kết hợp các câu trả lời của học sinh để đi đến kết luận Có hai đặc điểm giống nhau - Có lực tác Có dịch chuyển một quảng đường s dưới tác dụng của lực viên nói Hai đặc điểm đó không chỉ có trong 3 thí dụ thực hiện công cơ học kể trên. Giáo viên lấy thêm thí dụ, phản thí dụ và phân tích. Yêu cầu học sinh lấy thí dụ và chỉ ra lực tác dụng, quãng đường dịch chuyển trong mỗi thí dụ. Giáo viên nói Hai đặc điểm đó để có công cơ học, nó giúp ta phân biệt công trong đời sống và khái niệm công cơ học. Thiếu một trong hai điều kiện trên thì không có công cơ đó đi đến kết luận Công cơ học có khi- Có lực tác dụng vào Vật chuyển dời một quãng đường s do tác dụng của lực 8 - Phát triển năng lực tư duy, sáng tạo của học sinh trong dạy học vật lý THCS*Ví dụ 2 Dạy mục “Tính dẫn nhiệt của các chất” trong bài “dẫn nhiệt”. Tôi đã tiến hành giải quyết vấn đề bằng cách tổ chức cho học sinh trong lớp làm thí nghiệm [].push{};*Ví dụ 1 Sau khi học xong mục “cách tính công” của bài “Công cơ học”. Tôi củng cố bằng các câu hỏi sau - 10 - Phát triển năng lực tư duy, sáng tạo của học sinh trong dạy học vật lý THCS- Những điều kiện để có công cơ học ? - Độ lớn của công cơ học phụ thuộc vào những yếu tố nào ?- Có thể tính công bằng biểu thức nào ? Khi sử dụng biểu thức ấy để tính công những đơn vị tương ứng là những đơn vị nào ?- Bài tập nhỏ Nếu biết lực kéo cày của con trâu là F = 600N xiên góc với luống cày và con trâu kéo cày đi được 20m thì có tính được công thực hiện bởi trâu không ? Qua củng cố giáo viên lưu ý được những ý chính của bài và lực kéo của trâu xiên góc với hướng dịch chuyển lên không thể tính công bằng công thức trên được. Cách tính công trong trường hợp xiên góc sẽ học ở lớp trên. *Ví dụ 2 Sau khi học xong bài “dẫn nhiệt” củng cố bằng câu hỏi - Dẫn nhiệt là gì. Giải thích cơ chế của sự dẫn Cho biết tại sao mũi dùi được làm bằng sắt cán dùi được làm bằng gỗ.*Ví dụ 3 Sau khi dạy xong về “các loại máy cơ đơn giản” tôi đặt câu hỏi có tính tổng hợp vừa để củng cố học sinh và học sinh thấy được ứng dụng thực tiễn của Vật lí trong đời sống- Tìm xem ở máy khâu, người ta đã áp dụng những loại máy cơ đơn giản ở những bộ phận nào. Tác dụng của những máy cơ đơn giản trong những bộ phận dụ 4 Sau khi học xong bài “ Định luật Jun- Len xơ” tôi có thể đặt câu hỏi sau Tại sao dây dẫn nối với bóng đèn khi có dòng điện chạy qua thì dây dẫn ít nóng, còn dây tóc bóng đèn nóng đến nhiệt độ cao và phát sáng?IV. Kết quả thực hiệnKhi sử dụng phương pháp dạy học “đặt và giải quyết vấn đề” giúp cho học sinh học tốt môn Vật lí có hứng thú với môn học. Biết quan sát và biết giải thích nguyên nhân của mỗi hiện tượng liên quan đến bài học. Học sinh biết tự học, tự tìm tòi, phát huy tính tích cực chủ động tư duy sáng tạo 11 - Phát triển năng lực tư duy, sáng tạo của học sinh trong dạy học vật lý THCSNgay từ khi dạy những khái niệm cơ bản đầu tiên tôi đã chú ý cho học sinh, bản chất của các hiện tượng Vật lí, sử dụng chính xác các thuật ngữ Vật lí trong cách diễn những khái niệm khó, ví dụ, thí nghiệm trừu tượng với học sinh, tôi đã mạnh giạn lựa chọn những ví dụ có trong thực tế địa phương gần gũi với học sinh, thực hiện những thí nghiệm đơn giản. *Ví dụ Bài “Sự đông đặc và nóng chảy” Có hiện tượng đông đặc và nóng chảy của mỡ, của nước đá, Bài “Sự bay hơi và ngưng tụ” có hiện tượng nấu rượu, Bài “Nguồn gốc của âm” Có hiện tượng gảy dây chun, gõ trống, Qua việc dẫn dắt hướng dẫn học sinh học tập theo phương pháp đã thực hiện đạt được 95% học sinh hiểu bài; tự lấy được ví dụ, phân tích ví dụ về một hiện tượng vật lí giáo viên yêu cầu. Học sinh đa số biết cách tự học, tự tìm tòi, biết phân tích để tìm ra nguyên nhân của hiện tượng vật lý. Biết vận dụng các kiến thức vào thực tế quả cụ thể bản thân tôi đã thống kê được như sauTrước khi chưa thực hiện đề tài- Lấy được ví dụ về hiện tượng vật lý đạt 20%- Mô tả phân tích được hiện tượng đạt 15%- Vận dụng kiến thức vào thực tế đạt 30%Sau khi thực hiện đề tài- Lấy được ví dụ về hiện tượng vật lý đạt 60%- Mô tả phân tích được hiện tượng đạt 50%- Tự tìm tòi và đưa ra kiến thức mới đạt 70%PHẦN THỨ BA KẾT LUẬNI. Khái quát kết quả chính- 12 - Phát triển năng lực tư duy, sáng tạo của học sinh trong dạy học vật lý THCSTrong quá trình giảng dạy tôi thấy Để đạt được kết quả tốt và phát huy tính tích cực của học sinh thì học sinh phải được làm việc chủ động hoạt động, tìm kiếm kiến thức, giáo viên là người hướng dẫn, hướng học sinh đi đúng, tránh những cố gắng không cần thiết, giáo viên bao quát, giúp đỡ được mọi đối tượng học sinh trong Phương huy cao những kết quả đã đạt được trao đổi, rút kinh nghiệm cùng đồng nghiệp để không ngừng cải tiến, nâng cao hiệu quả lên lớp, chất lượng học tập bộ môn của học sinh, nhằm phát triển năng lực tư duy, ngôn ngữ từ đó giúp học sinh phát triển toàn diện.* Qua quá trình nghiên cứu đề tài, vì điều kiện thời gian, cũng như trình độ nhận thức và năng lực có hạn, đồng thời một phần cũng do việc học tập nhận thức của học sinh tại địa bàn xã Ba Xa còn hạn chế nên việc thực hiện đề tài này không khỏi tránh những thiếu sót. Kính mong quí thầy cô, đồng nghiệp trao đổi và góp ý để đề tài của tôi được hoàn thiện xin chân thành cảm ơn./.Ba Xa, ngày 16 tháng 10 năm 2011 Người viết Phạm Đông DuyTÀI LIỆU THAM KHẢO- 13 - Phát triển năng lực tư duy, sáng tạo của học sinh trong dạy học vật lý THCS1. Phương pháp dạy học vật lý NXB Giáo dục2. SGK vật lý 6,7, 8, 9 NXB Giáo dục3. SGV vật lý 6, 7, 8, 9 NXB Giáo dục4. Phương pháp giải bài tập vật lý 6,9 NXB Giáo dục5. Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học vật lý THCS-NXB Giáo dụcMỤC LỤCPHẦN MỘT MỞ ĐẦU Từ trang 1 đến trang 3PHẦN HAI NỘI DUNG Từ trang 4 đến trang 10PHẦN BA KẾT LUẬN Trang 11- 14 - Ngày đăng 29/04/2017, 1104 ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ThS Lê Thúc Tuấn TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN VẬT LÍ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Tài liệu bồi dưỡng chuyên đề cho GV tỉnh Kon Tum Huế, 7/2016 ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ThS Lê Thúc Tuấn TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN VẬT LÍ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Tài liệu bồi dưỡng chuyên đề cho GV tỉnh Kon Tum Huế, 7/2016 MỤC LỤC Phần thứ - GIỚI THIỆU CHUYÊN ĐỀ .5 Tên chuyên đề .5 Mục tiêu chuyên đề .5 Nội dung tài liệu phương pháp trình bày chuyên đề MODUN MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ TỔ CHỨC DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC I Mục tiêu II Giới thiệu chung môđun .6 III Tài liệu thiết bị để thực môđun IV Hoạt động V Thông tin phản hồi .8 PHỤ LỤC I VÀI NÉT VỀ THỰC TRẠNG TỔ CHỨC DẠY HỌC Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG II CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC 12 Môđun XÁC ĐỊNH NĂNG LỰC ĐẶC THÙ CHUYÊN BIỆT MÔN VẬT LÍ TRONG CHƯƠNG TRÌNH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 29 I Mục tiêu 29 II Giới thiệu chung môđun 29 III Tài liệu thiết bị để thực môđun 29 IV Hoạt động 29 V Đánh giá 30 PHỤ LỤC 31 Năng lực chuyên biệt môn Vật lí trường trung học phổ thông 31 Môđun PHƯƠNG PHÁP VÀ HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC HƯỚNG TỚI NĂNG LỰC CHUNG VÀ NĂNG LỰC CHUYÊN BIỆT MÔN VẬT LÍ 41 I Mục tiêu 41 II Giới thiệu chung môđun 41 III Tài liệu thiết bị để thực môđun 41 IV Hoạt động 41 V Câu hỏi 42 VI Thông tin phản hồi 42 PHỤ LỤC 43 Chương trình dạy học theo định hướng phát triển lực 43 Môđun TỔ CHỨC DẠY HỌC VẬT LÍ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHUNG VÀ NĂNG LỰC CHUYÊN BIỆT 61 I Mục tiêu 61 II Giới thiệu chung môđun 61 III Tài liệu thiết bị để thực môđun 61 IV Hoạt động 61 Phụ lục XÂY DỰNG TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHẬN THỨC CỦA HỌC SINH VỚI CHỦ ĐỀ “NĂNG LƯỢNG” 63 Phần thứ - GIỚI THIỆU CHUYÊN ĐỀ Tên chuyên đề Tổ chức hoạt động dạy học môn Vật lý theo định hướng phát triển lực học sinh Mục tiêu chuyên đề Nâng cao lực cho giáo viên THPT nhằm giúp họ có đủ sở lí luận, kĩ niềm tin để thực có hiệu PPDH theo hướng phát triển lực chung lực đặc thù môn vật lí cho học sinh THPT Nội dung tài liệu phương pháp trình bày chuyên đề a Cấu trúc chuyên đề gồm môđun Mỗi môđun trình bày thời gian 7-8 tiết b Thời gian thực chuyên đề ngày 30 tiết c Nội dung cụ thể chuyên đề Môđun 1 Một số vấn đề tổ chức dạy học theo định hướng phát triển lực Môđun 2 Xác định lực đặc thù môn vật lí chương trình trung học phổ thông Môđun 3 Phương pháp hình thức tổ chức dạy học hướng tới lực chung lực đặc thù môn vật lí Môđun 4 Tổ chức dạy học môn vật lí theo định hướng phát triển lực chung lực đặc thù d Phương pháp trình bày Giảng viên trình bày giới thiệu, học viên thảo luận, cử đại diện trình bày ý kiến nhóm cuối giảng viên thống ý kiến MODUN MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ TỔ CHỨC DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC I Mục tiêu Học viên có thể - Hiểu khác biệt chương trình định hướng phát triển lực chương trình định hướng nội dung - Nhận biết dấu hiệu trình hình thành phát triển lực chung lực cốt lõi học sinh THPT II Giới thiệu chung môđun - Nội dung môđun gồm chủ đề + Giới thiệu làm quen + Tầm quan trọng chương trình giáo dục theo định hướng phát triển lực + Những khó khăn việc tổ chức dạy học định hướng phát triển lực cách khắc phục - Thời gian dành cho môđun tiết - Khi nghiên cứu môđun này, cần lưu ý + Thế lực ? Các lực chung cốt lõi cần đạt học sinh THPT ? +Những khó khăn việc nghiên cứu thực chương trình giáo dục theo định hướng phát triển lực thảo luận để tìm biện pháp khắc phục III Tài liệu thiết bị để thực môđun - Bảng đen giấy nháp - Máy tính, máy chiếu projector hình IV Hoạt động Hoạt động 1 Giới thiệu làm quen Trao đổi thực trạng dạy học kết đạt việc đổi PPDHhiện ?  Nhiệm vụ - Thảo luận trao đổi xung quanh câu hỏi + Thực trạng hoạt động dạy học nay? Kết hạn chế ? Nguyên nhân biện pháp  Thông tin cho hoạt động Phụ lục Hoạt động 2 Chương trình giáo dục định hướng nội dung chương trình theo định hướng phát triển lực?  Nhiệm vụ + Anh chị nêu ý kiến chương trình việc đổi hoạt động dạy học trường phổ thông theo chương trình định hướng phát triển lực - Học viên làm việc nhóm để trao đổi chương trình theo định hướng nội dung lực chương trình theo định hướng? So sánh chúng yếu tố như mục tiêu dạy học; nội dung dạy học…? - Mỗi nhóm cử đại diện trình bày - GV thống ý kiến  Thông tin cho hoạt động Phụ lục Hoạt động 3 Các thành phần lực? So sánh với trụ cột giáo dục UNESCO - Học viên làm việc theo nhóm để trao đổi - Mỗi nhóm cử đại diện trình bày - GV thống ý kiến Hoạt động 4 Định hướng chuẩn đầu lực phẩm chất chương trình THPT ?  Nhiệm vụ - Thảo luận trao đổi xung quanh câu hỏi + Anh chị hiểu • Các lực phẩm chất cần đạt chương trình giáo dục ? • Quá trình hình thành biểu lực chung cốt lõi ?  Thông tin cho hoạt động Xem phụ lục Hoạt động 5 Thế lực chung lực cốt lõi ? Các lực cần đạt học sinh THPT ?  Nhiệm vụ - Thảo luận trao đổi xung quanh câu hỏi + Anh chị hiểu • Năng lực học sinh ? Dấu hiệu chúng? • Các lực cần đạt chương trình giáo dục THPT ? • Quá trình hình thành biểu lực chung cốt lõi ?  Thông tin cho hoạt động Xem phụ lục V Thông tin phản hồi - Phân biệt lực kĩ năng? - Quá trình hình thành lực? -Các lực chung cốt lõi biểu dạy học trường THPT? PHỤ LỤC I VÀI NÉT VỀ THỰC TRẠNG TỔ CHỨC DẠY HỌC Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG Giáo dục phổ thông nước ta thực bước chuyển từ chương trình giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận lực HS, nghĩa từ chỗ quan tâm đến việc HS học đến chỗ quan tâm HS vận dụng thông qua việc học Muốn GV phải thực thành công việc chuyển đổi từ cách dạy học theo lối hàn lâm, nặng kiến thức sang dạy cách học, dạy cách vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành phát triển lực phẩm chất; đồng thời phải chuyển cách đánh giá từ nặng kiến thức sang đánh giá lực vận dụng kiến thức để giải vấn đề Những kết bước đầu việc đổi phương pháp dạy học Trong năm qua, với phát triển chung giáo dục phổ thông, hoạt động đổi PPDHđã quan tâm tổ chức thu kết bước đầu thể mặt sau Đối với công tác quản lý - Triển khai việc “Đổi sinh hoạt chuyên môn dựa nghiên cứu học” Đây hình thức sinh hoạt chuyên môn theo hướng lấy hoạt động HS làm trung tâm, GV tập trung phân tích vấn đề liên quan đến HS HS học nào? HS gặp khó khăn gì? nội dung PPDHcó phù hợp, có gây hứng thú cho học sinh không? kết học tập HS có cải thiện không? - Triển khai thí điểm Mô hình trường học đổi đồng PPDHvà kiểm tra, đánh giá kết học tập HS Mục tiêu đổi đồng phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá theo hướng khoa học, đại; tăng cường mối quan hệ thúc đẩy lẫn hình thức phương pháp tổ chức hoạt động dạy học - giáo dục, đánh giá trình dạy học - giáo dục đánh giá kết giáo dục; thực trung thực thi, kiểm tra - Triển khai thí điểm phát triển chương trình giáo dục nhà trường phổ thông theo Hướng dẫn số 791/HD-BGDĐT ngày 25/6/2013 Bộ GDĐT trường tham gia thí điểm Mục đích là 1 Khắc phục hạn chế chương trình, sách giáo khoa hành, góp phần nâng cao chất lượng dạy học, hoạt động giáo dục trường PT tham gia; 2 Củng cố chế phối hợp tăng cường vai trò trường sư phạm, trường thực hành sư phạm trường phổ thông khác hoạt động thực hành, thực nghiệm sư phạm phát triển chương trình giáo dục nhà trường PT; 3 Bồi dưỡng lực nghiên cứu khoa học giáo dục, phát triển chương trình giáo dục nhà trường phổ thông cho đội ngũ giảng viên trường/khoa sư phạm, GV trường phổ thông tham gia thí điểm; Đối với GV - Đông đảo GV có nhận thức đắn đổi phương pháp dạy học Nhiều GV xác định rõ cần thiết có mong muốn thực đổi đồng PPDHvà kiểm tra đánh giá - Một số GV vận dụng PPDHtích cực dạy học; kĩ sử dụng thiết bị dạy học ứng dụng công nghệ thông tin - truyền thông tổ chức hoạt động dạy học môn vật lí nhà trường phổ thông Tăng cường sở vật chất thiết bị dạy học Cơ sở vật chất phục vụ dạy học năm qua đặc biệt trọng Điều kiện dạy học trường trung học bước cải thiện phạm vi nước, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động đổi PPDH Những hạn chế việc đổi phương pháp dạy học Bên cạnh kết bước đầu, việc đổi PPDHở trường THPT nhiều hạn chế cần phải khắc phục Cụ thể là 10 Hình 3Phân bố sản lượng điện giớithời kì 2000 -2003 - Hoàn thành bảng thông tin sau 84 Khai thác than Khai thác dầu mỏ Công nghiệp điện lực Vai trò Trữ lượng Sản lượng, phân bố - Liên hệ Việt Nam + Sử dụng Atlat Địa lí Việt Nam kiến thức học để hoàn thành bảng sau • Công nghiệp khai thác than nước ta Các loại Trữ lượng Phân bố Tình hình sản xuất Antraxit Than nâu Than bùn • Công nghiệp khai thác dầu mỏ Trữ lượng - Phân bố Từ rút nhận xét Kết luận - GV đặt câu hỏi Cần phải làm nhu cầu tiêu thụ điện ngày cao nguồn nhiên liệu ngày cạn kiệt? Mỗi HS suy nghĩ đưa ý kiến  Hoạt động 2 Ảnh hưởng việc khai thác sử dụng lượng đến môi trường 85 Tình hình sản xuất - GV cho HS xem hình ảnh, đoạn phim ảnh hưởng nghiêm trọng việc khai thác sử dụng lượng đến môi trường sống Sau đó, GV chia lớp thành nhóm nhỏ, nhóm từ – HS GV giao cho nhóm HS dự án “Tìm hiểu vấn đề môi trường địa phương” Thời gian thực hiện tuần phát cho HS phiếu hướng dẫn PHIẾU HƯỚNG DẪN HOẠT ĐỘNG NHÓM Dự án “Tìm hiểu vấn đề môi trường địa phương” - Mỗi nhóm chọn vấn đề tiêu biểu cho môi trường địa phương ô nhiễm nước, không khí, suy giảm tài nguyên khoáng sản, khai thác sử dụng lượng không hợp lí - Xây dựng đề cương + Hiện trạng môi trường địa phương; Nguyên nhân hậu Giải pháp khắc phục - Phương pháp tiến hành khảo sát thực địa, phân tích tài liệu địa lí địa phương, báo cáo quan có thẩm quyền, vấn người dân địa phương, - Thực dự án + Xử lý thông tin trình bày sản phẩm Powperpoint - GV đánh giá vào bảng kiểm quan sát phiếu đánh giá sản phẩm BẢNG KIỂM QUAN SÁT BIỂU HIỆN NĂNG LỰC SÁNG TẠO CỦA HS Biểu Tối đa Biểu lực sáng tạo lập kế hoạch - Biết phát vấn đề để chọn chủ đề dự án 10 - Tạo nhiều ý tưởng nghiên cứu từ chủ đề dự án 10 - Biết tự lập kế hoạch 10 Biểu lực sáng tạo thực kế hoạch - Thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác 10 - Có sáng tạo gặp khó khăn 10 - Linh hoạt vận dụng kiến thức học vào thực tiễn 10 - Đề xuất biện pháp, khả thi để tiết kiệm lượng 10 - Đề xuất biện pháp hữu hiệu bảo vệ môi trường 10 Biểu lực sáng tạo báo cáo kết quả - Trình bày báo cáo kết quả dễ hiểu, hấp dẫn, có sáng tạo Tổng điểm 20 100 PHIẾU ĐÁNH GIÁ BÀI TRÌNH DIỄN POWERPOINT 86 Điểm dung thuyết trình 60 điểm Điểm tối đa Tiêu chí Thuyết trình hấp dẫn 20 Tính xác, logic khoa học 10 Tính thực tiễn Phù hợp hình ảnh nội dung 5 Tính thời Đảm bảo mục tiêu dự án Trọng tâm Tư liệu phong phú Tự đánh giá Nhóm khác đánh giá GV đánh giá B Hình thức trình bày 40 điểm Tiêu chí Điểm Tự đánh Nhóm khác GV tối đa giá đánh giá đgiá Màu sắc tương phản màu chữ Cỡ chữ, kiểu chữ, tả Chất lượng, số lượng, hình ảnh Phong đảm bảo tính thẩm mĩ 5 Bố cục hợp lí 10 Âm phù hợp Hiệu ứng trình chiếu hợp lí  Nội dung kiểm tra, đánh giá Câu 1 Sản lượng than, dầu thô điện nước ta giai đoạn 1990 – 2006 Sản phẩm 1990 1995 2000 2006 Than triệu tấn 4,6 8,4 11,6 38,9 Dầu thô triệu tấn 2,7 7,6 16,3 17,2 Điện tỉ KWh 8,8 24,7 26,7 59,1 + Hãy vẽ biểu đồ thích hợp thể tốc độ tăng trưởng số sản phẩm CN nước ta giai đoạn 1990 – 2006 + Nhận xét; giải thích khác tốc độ tăng trưởng sản lượng than, dầu thô điện 87 Câu 2 Tại nói việc sử dụng lượng tiết kiệm hiệu nước ta vấn đề quan trọng? Tiết 4,5,6Có giải pháp? Giải pháp phát triển lượng thay - GV đưa dự án “Hãy đóng vai trò nhà khoa học nghiên cứu lượng để tìm hiểu nguồn lượng thay cho nguồn lượng hóa thạch” - Nhiệm vụ cần làm thực dự án + Tìm hiểu nguồn lượng lượng thay + Đánh giá tiềm Việt Nam việc sử dụng nguồn lượng + Đánh giá ưu – nhược điểm nguồn lượng + Suy nghĩ thân câu hỏi “Nên chọn lựa lượng nào” - Đánh giá nhu cầu, kiến thức người học trước thực dự án PHIẾU ĐIỀU TRA NHU CẦU VÀ KHẢ NĂNG Để phục vụ cho hoạt động học tập theo dự án, điền đầy đủ thông tin đánh dấu “X” vào mức độ nhu cầu khả Lưu ý không bỏ trống hàng nào Họ tên học sinh …………………… Lớp ……………………… Ý kiến đánh giá thân Nhu cầu Rất thích TT Khả Thích khả Có khả tốt Mong muốn tham gia vào hoạt động nhóm Được trao đổi chia sẻ thông tin với bạn Được hợp tác với bạn để thực Có kĩ làm việc nhóm tốt phục vụ cho sống sau Phát triển khả cá nhân Được phân công công việc cụ thể Khả cá nhân Tìm kiếm thông tin mạng Internet Tìm kiếm thông tin sách Tổng hợp thông tin Khả thiết kế trình chiếu 10 Khả diễn kịch 11 Khả viết 88 Bình thường Có thể làm 12 - Khả thuyết trình Sau thu phiếu điều tra, GV kết hợp thông tin phiếu điều tra với khả trình độ HS để phân chia HS vào nhóm theo định hướng sản phẩm khác + GV chia lớp thành nhóm nhỏ, từ – nhóm HS + Thời gian thực dự án tuần + GV phát cho HS phiếu hướng dẫn, công bố cách thức đánh giá sản phẩm dự án PHIẾU HƯỚNG DẪN HOẠT ĐỘNG NHÓM Nhóm 1Tìm hiểu lượng hạt nhân - Thế lượng hạt nhân?- Điện hạt nhân - Tiềm tình hình khai thác, sử dụng lượng hạt nhân giới Việt Đánh giá ưu – nhược điểm lượng hạt nhân - Tranh luận sử dụng lượng hạt nhân Nêu ý kiến đánh giá thân Nhóm 2Tìm hiểu lượng mặt trời - Thế lượng mặt trời?- Sản xuất điện từ mặt trời - Tiềm tình hình khai thác, sử dụng lượng mặt trời giới Việt Đánh giá ưu – nhược điểm lượng hạt nhân - Ý kiến thân lượng Nhóm 3 Tìm hiểu lượng gió - Thế lượng gió?- Sản xuất điện từ lượng gió - Tiềm tình hình khai thác, sử dụng lượng gió giới Việt Đánh giá ưu – nhược điểm lượng gió - Ý kiến thân lượng Nhóm 4 Tìm hiểu lượng thủy triều - Thế lượng thủy triều?- Sản xuất điện từ lượng thủy triều - Tiềm tình hình khai thác, sử dụng lượng thủy triều giới Việt Đánh giá ưu – nhược điểm lượng thủy triều - Ý kiến thân lượng Nhóm 5 Tìm hiểu lượng thủy điện - lượng thủy điện? Tiềm tình hình khai thác, sử dụng lượng thủy điện giới Việt Đánh giá ưu – nhược điểm lượng thủy điện - Ý kiến thân lượng Nhóm 6 Tìm hiểu lượng địa nhiệt - Thế lượng địa nhiệt? Sản xuất điện từ lượng địa nhiệt - Tiềm tình hình khai thác, sử dụng lượng địa nhiệt giới 89 Việt Nam Đánh giá ưu – nhược điểm lượng địa nhiệt - Ý kiến thân lượng Nhóm 7 Tìm hiểu lượng sinh học - Thế lượng sinh học? - Tiềm tình hình khai thác, sử dụng lượng sinh học giới Việt Nam Đánh giá ưu – nhược điểm lượng sinh học - Ý kiến thân lượng PHIẾU ĐÁNH GIÁ BÀI TRÌNH CHIẾU POWERPOINT Người đánh giá…………………………….Lớp………………… Nhóm đánh giá……………………………………………… Mức Độ Nội dung đánh giá Nội dung Hình thức Trình bày sản phẩm Mức 3,25 – điểm Mức 2,25 – điểm Trình bày đầy dủ nội dung kiến thức theo yêu cầu cách cô đọng, tất hình ảnh/ số liệu minh họa phù hợp Kênh chữ rõ ràng, văn phong lưu loát cô đọng, hình ảnh sắc nét, màu sắc hài hòa, hiệu ứng trình chiếu phù hợp Mức 1,25 – điểm Mức < điểm Trình bày đầy đủ nội dung kiến thức theo yêu cầu dài dòng, đa số hình ảnh/số liệu minh họa phù hợp Nội dung kiến thức trình bày thiếu vài ý quan trọng, đa số hình ảnh/ số liệu minh họa không phù hợp Nội dung kiến thức trình bày thiếu nửa ý chính, đa số hình ảnh/ số liệu minh họa không phù hợp Kênh chữ không rõ ràng, văn phong lưu loát cô đọng, đa số hình ảnh sắc nét, màu sắc dôi chỗ chưa hài hòa, hiệu ứng trình chiếu phù hợp Kênh chữ không rõ ràng, văn phong đôi chỗ chưa lưu loát, dài dòng, đa số hình ảnh không sắc nét, màu sắc vài slide chưa hài hòa, hiệu ứng trình chiếu chưa phù hợp Kênh chữ không rõ ràng, văn phong nhiều chỗ chưa lưu loát, dài dòng, đa số hình ảnh không sắc nét, màu sắc nửa slide chưa hài hòa, hiệu ứng trình chiếu chưa phù hợp Trình bày lưu Trình bày đôi Trình bày Trình bày nhiều loát, dễ hiểu chỗ chưa lưu nhiều chỗ chưa chỗ khó hiểu, 90 Điểm loát khó lưu loát khó không lưu loát hiểu hiểu PHIẾU ĐÁNH GIÁ SẢN PHẢM VÀ THÁI ĐỘ HỢP TÁC CỦA CÁ NHÂN TRONG CÁC HOẠT ĐỘNG NHÓM Chú ý Phiếu đánh giá thực nhóm học sinh Mức - Xem thêm -Xem thêm Tổ Chức Hoạt Động Dạy Học Môn Vật Lí Theo Định Hướng Phát Triển Năng Lực Học Sinh, Tổ Chức Hoạt Động Dạy Học Môn Vật Lí Theo Định Hướng Phát Triển Năng Lực Học Sinh, Câu hỏi Đáp án Mô đun 4Trình bày một số phương pháp, kỹ thuật dạy học phát triển năng lực và phẩm chất học sinh THCS đối với bộ môn là câu hỏi trong tài liệu Mô đun 4 được VnDoc gợi ý chi tiết cho các thầy cô tham khảo chi tiết. Mời các thầy cô cùng theo ý Nội dung tài liệu bao gồm 19 trang. Nếu không tìm thấy nút Tải về bài viết này, bạn vui lòng kéo xuống cuối bài viết để tải hỏi Trình bày một số phương pháp, kỹ thuật dạy học phát triển năng lực và phẩm chất học sinh THCS đối với bộ Tìm hiểu việc xác định và lựa chọn phương pháp, kỹ thuật day học phát triển năng lực học Phương pháp dạy học phát triển năng lực, phẩm chất học sinh THCSPhương pháp dạy học phát triển năng lực và phẩm chất có những đặc trưng sauMột là, học sinh tham gia các hoạt động học tập do giáo viên tổ chức và chỉ đạo, qua đó tự lực khám phá những điều chưa rõ, chứ không phải thụ động tiếp thu những tri thức. Được đặt vào tình huống thực tế, học sinh trực tiếp quan sát, thảo luận, làm thí nghiệm, giải quyết vấn đề đặt ra theo cách suy nghĩ của mình; từ đó xây dựng kiến thức, hình thành kỹ năng, vừa nắm được phương pháp “làm ra” kiến thức, kỹ năng đó; không rập theo khuôn mẫu có sẵn, được bộc lộ và phát huy tiềm năng sáng là, chú trọng rèn luyện cho học sinh những tri thức phương pháp để họ biết cách nghiên cứu tài liệu, tự tìm lại những kiến thức đã có, suy luận để tìm tòi và phát hiện kiến thức mới... Các tri thức phương pháp thường là những quy tắc, quy trình, phương thức hành động, tuy nhiên cũng cần coi trọng cả các phương pháp có tính chất dự đoán, giả định ví dụ các bước cân bằng phương trình phản ứng hóa học, phương pháp giải bài tập toán học.... Giáo viên cần rèn luyện cho học sinh các thao tác tư duy như phân tích, tổng hợp, đặc biệt hoá, khái quát hoá, tương tự … để dần hình thành và phát triển tiềm năng sáng tạo ở học là, tăng cường phối hợp học tập cá thể với học tập hợp tác theo phương châm “tạo điều kiện cho học sinh nghĩ nhiều hơn, làm nhiều hơn, thảo luận nhiều hơn, trải nghiệm nhiều hơn và sáng tạo nhiều hơn”. Điều đó có nghĩa, mỗi học sinh vừa cố gắng tự lực một cách độc lập, vừa hợp tác chặt chẽ với nhau trong quá trình tiếp cận, phát hiện và tìm tòi kiến thức mới. Lớp học trở thành môi trường giao tiếp thầy - trò và trò - trò nhằm vận dụng sự hiểu biết và kinh nghiệm của từng cá nhân, của tập thể trong giải quyết các nhiệm vụ học tập là, chú trọng đánh giá kết quả học tập theo mục tiêu bài học trong suốt tiến trình dạy học thông qua hệ thống câu hỏi, bài tập đánh giá lớp học, đánh giá vì sự tiến bộ của học sinh. Chú trọng phát triển kỹ năng tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau với nhiều hình thức như theo lời giải/đáp án mẫu, theo hướng dẫn, hoặc tự xác định tiêu chí để có thể phê phán, tìm được nguyên nhân và nêu cách sửa chữa các sai pháp sử dụng phương pháp dạy học phát triển năng lực và phẩm chất- Cải tiến phương pháp dạy học truyền thống và kết hợp đa dạng các phương pháp dạy Vận dụng các phương pháp dạy học có ưu thế trong việc phát triển năng lực như dạy học giải quyết vấn đề, bàn tay nặn bột, dạy học tình huống, học khám phá, dạy học hợp Vận dụng dạy học định hướng hành động như học theo dự án, thực hành, thí nghiệm, trải nghiệm….- Tăng cường sử dụng phương tiện và công nghệ thông tin hỗ trợ dạy Sử dụng các linh hoạt các kỹ thuật dạy học kỹ thuật chia nhóm, khăn trải bàn, trình bày một phút, hỏi và trả lời, viết tích cực, mảnh ghép, công não, sơ đồ KWL, tia chớp, think - pair - share, 3 lần 3, bể cá…- Chú trọng vận dụng các phương pháp dạy học đặc thù Thực hành, thí nghiệm, luyện tập, nghiên cứu trường hợp….- Bồi dưỡng phương pháp học tập tích cực và kỹ năng tự học cho học Phương pháp dạy học phát triển năng lực và phẩm chất học sinh THCSCó nhiều phương pháp dạy học phát triển năng lực và phẩm chất học sinh THCS Học tập tích cực Active learning; Học bằng việc làm Learning by doing; Học qua giải quyết vấn đề Problem-based learning; Học qua dự án Project-based learning; Học qua trải nghiệm Experiential learning; Học bằng khám phá Discovery learning;- Học tập gợi mở Inquiry-based Learning; Học hỗn hợp Blended learning; Học tập đảo ngược Flipped learning/classroom; Học hợp tác Group work in learning; Học tập theo ngữ cảnh Situated learning; Học tập qua mạng lưới Networked learning. Trong cuốn tài liệu này, chúng tôi tập trung vào các phương pháp dạy học sau Phương pháp dạy học giải quyết vấn đềA.. Khái niệmGiáo viên tạo ra những tình huống có vấn đề, điều khiển học sinh phát hiện vấn đề, hoạt động tự giác, tích cực, chủ động, sáng tạo để giải quyết vấn đề và thông qua đó chiếm lĩnh tri thức, rèn luyện kĩ năng và đạt được những mục đích học tập pháp dạy học giải quyết vấn đề được sử dụng ở hầu hết các môn học và trong mọi khâu của quá trình dạy học, từng loại bài học lĩnh hội tri thức mới, củng cố kiến thức và kỹ năng ôn tập và vận dụng kiến thức. Đồng thời có thể tiến hành dạy học ở trong và ngoài lớp, trong và ngoài nhà học giải quyết vấn đề thường gắn liền với tình huống có vấn đề lý thuyết hoặc thực tiễn. Tình huống có vấn đề là tình huống chứa đựng mâu thuẫn mà chủ thể có nhu cầu giải Ưu điểm và hạn chế- Ưu điểm+ Tạo điều kiện cho học sinh phát huy được tính chủ động, tính tích cực và sáng tạo, phát triển năng lực nhận thức và năng lực giải quyết vấn đề; góp phần tích cực vào việc rèn luyện tư duy phê phán, tư duy sáng tạo cho học sinh. Trên cơ sở sử dụng vốn kiến thức và kinh nghiệm đã có, học sinh xem xét, đánh giá được vấn đề cần giải quyết.+ Phát triển được khả năng tìm tòi, xem xét vấn đề dưới nhiều góc độ khác nhau; huy động được tri thức và khả năng cá nhân, hợp tác, trao đổi, thảo luận để phát hiện và tìm ra cách giải quyết vấn đềt.+ Lĩnh hội tri thức, kỹ năng và phương pháp nhận thức một cách sâu sắc, vững chắc. Hơn hết thuật ngữ “giải quyết vấn đề” không chỉ thuộc phạm trù phương pháp mà đã trở thành một mục đích dạy học, được cụ thể hóa thành một mục tiêu là phát triển năng lực giải quyết vấn đề, một năng lực có vị trí hàng đầu để con người thích ứng được với sự phát triển của xã Hạn chế+ Đòi hỏi giáo viên phải đầu tư nhiều thời gian và công sức, năng lực sư phạm vững vàng và có khả năng sáng tạo để tạo ra được nhiều tình huống gợi vấn đề và hướng dẫn học sinh tìm tòi để phát hiện và giải quyết vấn đề.+ Việc tổ chức tiết học hoặc một phần của tiết học theo phương pháp dạy học giải quyết vấn đề đòi hỏi phải có nhiều thời gian. Hơn nữa, theo Lecne “Chỉ có một số tri thức và phương pháp hoạt động nhất định, được lựa chọn khéo léo và có cơ sở mới trở thành đối tượng của dạy học nêu vấn đề”.+ Phương pháp dạy học đặt và giải quyết vấn đề thường đi kèm với các phương pháp dạy học khác. Trong một số trường hợp cần có thiết bị dạy học và các điều kiện cần thiết đi kèm thì phương pháp đặt và giải quyết vấn đề mới có hiệu quả ví dụ phương pháp thực hành - thí nghiệm.C. Các loại dạy học giải quyết vấn đề+ Thuyết trình nêu vấn đề Giáo viên thực hiện cả 3 khâu là đặt vấn đề, phát biểu vấn đề, giải quyết vấn đề, học sinh đóng vai trò quan sát. Giáo viên sử dụng kết hợp dạy học giải quyết vấn đề với phương pháp thuyết trình giải thích, minh họa, vấn đáp.+ Tìm tòi một phần Giáo viên đưa ra tình huống có vấn đề và tổ chức cho học sinh hoạt động tự lực giải quyết vấn đề nhận thức hoặc giải quyết từng phần của vấn đề nhận thức. Giáo viên kết hợp dạy học giải quyết vấn đề với thí nghiệm, thực hành, vấn đáp, trực quan….+ Phương pháp nghiên cứu Giáo viên khéo léo hướng dẫn để học sinh tự lực đề xuất vấn đề nhận thức và tự lực tìm cách giải quyết vấn đề đặt ra. Giáo viên hướng dẫn thực hiện các dự án học tập, nghiên cứu khoa học kỹ thuật….....3. Kỹ thuật dạy học phát triển năng lực và phẩm chất học sinh THCSKỹ thuật dạy học là phương pháp tiến hành các hành động dạy học của giáo viên một cách khéo léo, đạt hiệu quả cao đồng thời phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học…. Có nhiều kỹ thuật dạy học phát triển năng lực và phẩm chất học sinh THCS song chúng tôi tập trung vào các kỹ thuật dạy học sau Kỹ thuật đặt câu hỏiA. Khái niệmKỹ năng đặt câu hỏi là việc giáo viên thiết kế soạn và sử dụng câu hỏi trong quá trình dạy Các kỹ năng đặt câu hỏi theo Bloom- Kỹ năng thiết kế soạn câu hỏiGồm 2 cấp độ thấp và cao với 6 mức độ sau+ Câu hỏi" biết" Nhằm kiểm tra trí nhớ của học sinh về các dữ kiện, số liệu, tên người hoặc địa phương, các định nghĩa, định luật, quy tắc, khái niệm.... Cách thức sử dụng Đặt câu hỏi như Ai..? Cái gì...? Ở đâu....? Thế nào...? Khi nào...? Hãy định nghĩa...? Hãy mô tả...? Hãy kể lại...?+ Câu hỏi" hiểu" Nhằm kiểm tra học sinh cách liên hệ, kết nối các dữ kiện, số liệu, các đặc điểm... khi tiếp nhận thông tin; Cách thức sử dụng Yêu cầu học sinh hãy so sánh...; hãy liên hệ...; vì sao...? giải thích...?+ Câu hỏi "áp dụng" Nhằm kiểm tra khả năng áp dụng những thông tin đã thu được vào tình huống mới. Cách thức sử dụng Tạo ra tình huống mới, các bài tập, các ví dụ giúp học sinh vận dụng những kiến thức, có thể đưa ra nhiều câu trả lời khác để học sinh lựa chọn một câu trả lời đúng.+ Câu hỏi "phân tích" Nhằm kiểm tra khả năng phân tích nội dung vấn đề, từ đó tìm ra mối liên hệ, hoặc chứng minh luận điểm hoặc đi đến kết luận; Cách thức sử dụng Yêu cầu sinh phải trả lời Tại sao...? khi giải thích nguyên nhân; Em có nhận xét gì? khi đi đến kết luận; Em có thể diễn đạt như thế nào? khi chứng minh luận điểm.+ Câu hỏi "tổng hợp" Nhằm kiểm tra khả năng của học sinh có thể đưa ra dự đoán, cách giải quyết vấn đề, các câu trả lời hoặc có đề xuất có tính sáng tạo. Cách thức sử dụng Tạo ra những tình huống, câu hỏi khiến học sinh phải suy đoán, có thể tự do đưa ra những lời giải mang tính sáng tạo vì vậy đòi hỏi phải có nhiều thời gian chuẩn bị.+ Câu hỏi "đánh giá" Nhằm kiểm tra khả năng đóng góp ý kiến, sự phán đoán của học sinh trong việc nhận định, đánh giá các ý tưởng, sự kiện, hiện tượng... dựa trên các tiêu chí đó đưa ra. Cách thức sử dụng Hiệu quả sử dụng của nó như thế nào? Việc làm đó có thành công không? Tại sao? Nhà văn... có thể được coi là ... vĩ đại hay không? Theo em trong số các giả thuyết nêu ra, giả thuyết nào hợp lý nhất và tại sao? Kỹ thuật chia Kỹ thuật khăn trải bànĐược sử dụng nhiều trong quá trình tổ chức thảo luận nhóm, nhằm phát huy sức mạnh trí tuệ của cá nhân cũng như của nhóm. Cụ thể như sau- Hoạt động theo nhóm 4 người /nhóm.- Mỗi người ngồi vào vị trí như hình vẽ minh họa- Tập trung vào câu hỏi hoặc chủ đề,….- Viết vào ô mang số của bạn câu trả lời hoặc ý kiến của bạn về một chủ đề.... Mỗi cá nhân làm việc độc lập trong khoảng vài Khi mọi người đều đã xong, chia sẻ và thảo luận các câu trả Viết những ý kiến chung của cả nhóm vào ô giữa tấm khăn trải khảo các tài liệu Mô đun 4Kế hoạch bài dạy mô đun 4Tài liệu tập huấn Mô đun 4 đầy đủBài thu hoạch mô đun 4 cấp THCSTham khảo thêmBài thu hoạch Mô đun 4 Xây dựng kế hoạch dạy học theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinhBài thu hoạch bồi dưỡng thường xuyên mô đun 3 THCSKế hoạch hành động cá nhân mô đun 2Hướng dẫn học tập Mô đun 4 đầy đủ

dạy học phát triển năng lực môn vật lý thcs